maandag 15 oktober 2012

Is Waalwijk een stad of een dorp?

Iedere tijd kent zo weer haar eigen criteria wat een plaats tot een stad of een dorp maakt. Wordt tegenwoordig vooral gekeken naar bijvoorbeeld het inwonertal en een eventuele regiofunctie van een plaats, vroeger speelden geheel andere factoren een rol.

De Langstraat in 1748, fragment van een kaart van Johannes Condet (foto Gemeentearchief Waalwijk)

Zo verleende hertog Jan II van Brabant in 1303 stadsrechten aan Waalwijk, wat toen niet veel groter was als vele dorpen in de nabije omgeving. De hertog wilde echter van Waalwijk, als een soort van Brabantse buitenpost gelegen in Hollands gebied, waarschijnlijk een militair bolwerk maken. Ook kregen de Waalwijkers marktrechten en eigen rechtspraak.

Stadszegel van Waalwijk (foto Gemeente Waalwijk)
Lang kon de stad niet genieten van haar nieuwe status, want een jaar later tijdens een oorlog tussen Holland en Brabant nam de hertog van Brabant zijn toevlucht tot Waalwijk waarop de Hollanders Waalwijk verwoestten. In ieder geval vanaf die tijd heeft Waalwijk bijvoorbeeld nooit een ommuring gekend en kreeg zij ook nooit de uiterlijke kenmerken van een echte stad.

Binnen de gemeenschappen behoort Waalwijk dan ook eigenlijk tot de categorie van vrijheden. Een vrijheid kan gezien worden als een plaats met meer rechten dan een dorp, maar met minder rechten dan een stad. Waalwijk was dus een soort van halfstad.
Tegenwoordig wordt Waalwijk tot de middelgrote steden van Brabant en Nederland gerekend, onder meer door het aantal inwoners, haar bedrijventerreinen en de functie voor de omliggende plaatsen, bijvoorbeeld waar het voorzieningen betreft zoals het hebben van een ziekenhuis.

De flat aan het Larixplein te Waalwijk, gebouwd eind jaren '60, is één van
de weinige uitingen van hoogbouw in Waalwijk (foto Ton de Groot)

Maar ook nu nog ontbeert Waalwijk uiterlijk enkele typisch stedelijke kenmerken. Zo is slechts op bescheiden schaal hoogbouw gepleegd. Velen zien de stad dan nog gewoon als een groot dorp. Misschien dat die mentaliteit nog steeds kenmerkend is voor de Waalwijker.

Verder lezen
Joost Rosendaal, 'Waalwijk, stad of dorp?', De Klopkei 6 (april 1983)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten