Waar komt de naam "Waalwijk" vandaan?

Het achterhalen van de herkomst van een plaatsnaam is niet eenvoudig. Je hebt daarvoor veel kennis nodig van een taal en nederzettingsgeschiedenis. Door de jaren heen zijn er voor de betekenis van de plaatsnaam Waalwijk enkele oplossingen gegeven.

Een extra moeilijkheid wordt gevormd door het feit dat de schrijfwijze van een plaatsnaam nogal eens wijzigde. Zo schreef men in 1200 Walwic, maar zo'n 30 jaar later alweer Walewijc.

Het woordgedeelte "waal", in het Middelnederlands ook wel "wael" of "wale", heeft als betekenis "diepe poel of plas, bijvoorbeeld ontstaan door een dijkdoorbraak".

Het tweede deel van de plaatsnaam "wijk" heeft als betekenis "nederzetting, vaak met een bepaalde functie". Het komt van het Latijnse "vicus" wat "dorp" of zelfs "straat" kan betekenen.

Zo zou de uiteindelijke uitleg kunnen komen op "nederzetting aan een diepe poel". Het zou logisch zijn wanneer het dan om een handelsnederzetting ging.

Er zijn nog andere verklaringen. Zo wordt de naam ook wel in verband gebracht met het volk van de Walen, maar dit lijkt minder waarschijnlijk.

Een bezoeker van onze website dacht niet dat Waalwijk afgeleid zou zijn van "wijk aan een waal", maar eerder van "wijk aan de Wal". Een dijk werd vroeger ook wel een wal genoemd. Hierbij wordt vooral gedacht aan de 'zeer oude' Winterdijk.

Dit zou kunnen kloppen met de uitspraak van de plaatsnaam door autochtone waalwijkers, phonetisch namelijk "Walwuk", waarbij de tweede letter 'w' wegvalt omdat die wat onhandig in de mond ligt. Zo wordt het dan "wal-uk".

Verder lezen
G.W.J. van Berkel, 'De betekenis van de namen Baardwijk en Waalwijk', De Klopkei 12 (2e kwartaal 1988); 'De betekenis van de naam Besoijen', De Klopkei 12 (4e kwartaal 1988)