Oorlog en bevrijding door de ogen van kinderen

 

Een van de bijzondere panelen in de stdstuin

Tijdens de Expositie ’40-’45 in het Huis van Waalwijk over de Tweede Wereldoorlog in Sprang-Capelle, Waalwijk en Waspik hebben leerlingen van de basisscholen na afloop van hun bezoek een briefje achtergelaten met een wens of een gedachte. 

Een aantal van die briefjes is nu afgebeeld op enkele grote panelen, die deze week in de stadstuin in Waalwijk staan.  

De rake en indrukwekkende woorden van de kinderen zijn het bekijken meer dan waard!

De Expositie ’40-’45 werd in 2021 georganiseerd door heemkundevereniging Sprang-Capelle, heemkundekring De Erstelinghe Waalwijk, heemkundekring Op ’t Goede Spoor Waspik, Streekarchief Langstraat Heusden Altena, Kunstencentrum Waalwijk en Stichting Huis van Waalwijk, met steun van de gemeente Waalwijk.

Nieuwe Klopkei

 

In de nieuwe Klopkei  een artikel over Jan-Pieter Scholten van Gansoijen, aan het begin van de 19^e eeuw de rijkste man van Waalwijk. Hij deed indertijd op alle mogelijke en onmogelijke manieren veel stof opwaaien en zette Waalwijk diverse malen op stelten.  Zijn kapitaal bleek te bestaan uit door slavernij verkregen gelden. Wat deed hij er in het Waalwijkse mee? Is daar nu nog iets van te zien? 

Verder onder meer nog een bijdrage over een Waalwijkse commissaris van de Koning, die toevallig de schoonzoon van Scholten was, een artikel over een suikerplantage in Suriname met een Waalwijkse connectie alsmede een bijzonder verhaaltje over een griffier van het kantongerecht en een Baardwijkse herbergierster.

Losse nummers van deze Klopkei zijn voor € 5 per stuk te verkrijgen in de heemkamer (in het souterrain van het Huis van Waalwijk, Raadhuisplein 2, ingang aan de rechterzijde van het gebouw) op woensdagmiddag tussen 13.30 en 15.30 uur of te bestellen via onze webshop.

Repertorium bijgewerkt

 

Het repertorium van De Klopkei - met een overzicht van alle sinds 1977 verschenen artikelen en afbeeldingen - is bijgewerkt tot en met 2021. Met dank aan Bert de Vaan is de nieuwe versie hier te downloaden.

Wil je weten of er over een onderwerp iets gepubliceerd is of ben je op zoek naar een specifieke foto? Het repertorium biedt uitkomst!

Belangstelling voor een bepaald artikel? De Klopkei is in te zien in onze heemkamer (en enkele archieven en bibliotheken) en van sommige uitgaven zijn nog losse nummers te koop. Neem hiervoor een kijkje in onze webshop.

Index Waalwijkse begraafplaatsen

Eli en Dinie Maas-van der Schans hebben een index gemaakt van de familienamen die voorkomen op de Waalwijkse begraafplaatsen. Deze index is voor belangstellenden in te zien tijdens de openingstijden van onze heemkamer. Zij hebben bovendien alle grafstenen gefotografeerd en die digitale foto’s stellen zij op verzoek gratis beschikbaar!

 Eli en Dinie:“In het kader van ons stamboomonderzoek kwamen we terecht op de verschillende begraafplaatsen in de regio, waar onze voorouders begraven zijn. In het begin bezochten we de graven en schreven we alle data en namen over die op de grafstenen vermeld stonden, om ze thuis te verwerken in ons stamboomprogramma. Al snel bleek dat we niet genoeg hadden opgeschreven en we bijvoorbeeld ook hadden moeten kijken naar graven van ouders, schoonouders, kinderen etc. Maar ja, dat weet je niet altijd uit je hoofd. We keken immers alleen naar graven waarop de namen van onze families op vermeld stonden. Dus gingen we maar terug naar de desbetreffende begraafplaats en gingen weer opnieuw op zoek. Een tijdrovende klus dus.

In 2000 kwamen we in het bezit van een digitale camera en toen hebben we samen besloten om alle graven één voor éen te fotografen en thuis te indexeren. We zijn begonnen in  Waalwijk met de begraafplaats van de St. Antonius Parochie. De oude kerk was al verdwenen en het zal toen misschien ook niet zo erg lang meer hebben geduurd voordat de begraafplaats geruimd ging worden, dan was jammer genoeg alles weg. (Inmiddels is deze begraafplaats in 2012 in zijn geheel geruimd. De meeste stoffelijke resten zijn in 2012 overgebracht naar het Heikes-kerkhof op de begraafplaats van Bloemendaal, zie pagina’s 27-28). Toen we die begraafplaats eenmaal helemaal gefotografeerd hadden en thuis, op ons gemak, alles bekeken en verwerkten in ons stamboomprogramma, bleek al heel snel dat er gigantisch veel nieuwe gegevens uitkwamen. Ja, en dan ga je verder, na verloop van zo'n anderhalf jaar hebben we alle begraafplaatsen gefotografeerd, vanaf Raamsdonk tot Engelen, en beschikken we nu over veel foto's van grafstenen in digitale vorm. Wel erg veel werk, maar nu eenmaal alles klaar is en netjes uitgewerkt op de computer staat, kunnen we thuis over een groot bestand beschikken. We hoeven nu maar een naam in te tikken en we krijgen een overzicht van alle graven in de Langstraat met de desbetreffende naam.

Dit is een index van begraafplaatsen in Waalwijk op achternaam, dus de desbetreffende naam kan meerdere keren voorkomen op hetzelfde kerkhof. We hebben alle namen die voorkomen op de grafstenen meegenomen in ons onderzoek, dit kan dus de naam zijn van zowel de overledene als van de partner. In verband met privacy staan op deze lijst geen foto’s van grafstenen, maar alleen maar een alfabetische lijst met namen die voorkomen op de diverse begraafplaatsen. Tot de zomer van 2007 zijn al onze bestanden bijgewerkt. Zoals u ziet zijn we druk bezig geweest.

Voor de heemkamer van Heemkundekring De Erstelinghe hebben wij ‘Begraven in Waalwijkse bodem’ gemaakt,  een overzicht met namen die op de desbetreffende begraafplaats voorkomen. Deze lijst kunt u in de heemkamer van Waalwijk inzien.

Mocht u belangstelling hebben voor een gratis digitale foto van een bepaalde naam c.q. een bepaald graf, mag u ons altijd benaderen. Indien nodig kunnen wij ook proberen om u te helpen met uw zoektocht naar uw  familie. Als u niet weet op welke begraafplaats iemand begraven ligt, kunnen wij dit nu makkelijk voor u natrekken (U moet er echter wel rekening mee houden dat bij heel oude graven de tekst niet altijd duidelijk meer te lezen is). Deze hebben wij wel gefotografeerd, doch helaas hebben we deze niet mee kunnen nemen in de index, maar deze voorzien van ???, zodat ze toch terug te vinden zijn. 

Indien u vragen hebt, kunt u ons e-mailen.

Eli en Dinie Maas-van der Schans" 

Twee nieuwe Klopkeien

Eind december hebben wij twee nieuwe Klopkeien uitgebracht. De reguliere uitgave bevat onder meer een verhaal over een schrijnend voorbeeld van armoedezorg in de negentiende eeuw. Het lukte de Waalwijkse schoenmaker Jacobus in den Reep maar niet om als schoenmaker of venter de kost voor zijn gezin te verdienen. Toen ook de mensen geen cent gaven voor de liedjes die hij vervolgens als straatmuzikant ten gehore ging brengen, klopte hij ten einde raad bij een bakker aan om een stuk brood.  Hij werd op heterdaad betrapt door de veldwachter en onmiddellijk gearresteerd wegens bedelarij. Deze arrestatie en de daarop volgende gebeurtenissen hadden grote gevolgen voor Jacobus en zijn gezin en werden bovendien breed uitgemeten in de landelijke pers.

Enkele dagen voordat vorig jaar de Expositie ’40-’45 van start ging, schonk de familie Slagmolen aan De Erstelinghe de op schrift gestelde ‘Waalwijkse herinneringen uit de bevrijdingstijd’ van hun vader. Slagmolen kwam tijdens de Tweede Wereldoorlog in Waalwijk wonen en werken. Direct na de bevrijding werd hij actief bij allerlei instanties en betrokken bij diverse initiatieven. Rond 1990 zette hij zijn herinneringen aan die tijd op papier. Die herinneringen zijn nu afgedrukt in De Klopkei.

 De extra editie is geheel gewijd aan de jaren 60 van de vorige eeuw, met speciale aandacht voor de komst van het aardgas, de Waalwijkse werkgevers uit die tijd, het rijke Roomse leven, onderwijs, cultuur en sport.

Losse nummers van deze uitgaven zijn te bestellen via onze webshop.

Boek Zoveel verhalen

Er zijn nog enkele mensen die hun eerder bestelde en al betaalde (!) boek Zoveel Verhalen, over de oorlogsslachtoffers in de gemeente Waalwijk, nog niet opgehaald hebben. Zij kunnen hierover via e-mail contact met ons opnemen. 

Als zij hun telefoonnummer in de e-mail vermelden, zal de heemkundekring zo spoedig mogelijk contact met hen opnemen om een afspraak te maken.

Als u nog op zoek bent naar een bijzonder en blijvend waardevol cadeautje voor de feestdagen: er zijn (voor € 15 per stuk) nog boeken beschikbaar. Neem contact op met een van de heemkundekringen in de gemeente Waalwijk (heemkundevereniging Sprang-Capelle, heemkundekring De Erstelinghe in Waalwijk, heemkundekring Op ’t Goede Spoor in Waspik) of ga langs bij The Readshop in winkelcentrum De Els.

 

Het boek bevat 145 hartverscheurende verhalen en laat zien dat iedereen slachtoffer van de oorlog kon worden, want naast militairen en vermoorde Joden waren het voor het merendeel gewone burgers die om het leven kwamen tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Politionele Acties in voormalig Nederlands-Indië. Burgers bovendien van beide geslachten en van alle leeftijden. Het jongste slachtoffer was zeven weken, het oudste 84 jaar. Het boek is een papieren monument voor al deze mensen.

Nieuwe Klopkei

Gedurende de maand september was in de hal van het stadhuis een prachtige expositie te zien van foto’s die onlangs rondom en in de Oude Toren gemaakt zijn. De geschiedenis van de Oude Toren wordt beschreven in de nieuwe Klopkei.  

 Het mag eigenlijk wel een klein wonder heten dat de toren er na zeven eeuwen nog steeds staat. Nadat eerder al vele moeilijkheden waren overwonnen, werd in 1912 het schip van de kerk gesloopt. Het in financiële nood verkerende Baardwijkse gemeentebestuur stelde daarna alles in het werk om toren én inhoud te gelde te maken! Gelukkig werd daar een aantal stokjes voor gestoken en bleef dit monument behouden voor het nageslacht.

In de Oude Toren bevond zich ook een gevangenis. Aan het begin van de negentiende eeuw werd de Baardwijkse gerechtsdienaar Jan Hart een aantal maanden opgesloten in zijn “eigen” cel. De Klopkei doet uit de doeken wat hij op zijn kerfstok had èn hoe baljuw Van Heijst de beerput opentrok.

Meubelhandelaar Piet Klerkx is zonder twijfel een van de bekendste Waalwijkers uit de vorige eeuw. In het artikel Van Piet Klerkx tot Woonwereld beschrijft de heemkundekring de ontwikkeling van zijn bedrijf vanaf de opening van een eenvoudig meubelwinkeltje in de Grotestraat in 1930 tot aan de start van Nederlands eerste meubelboulevard op industrieterrein Zanddonk in 1969.  

Verder verhaalt Toon Steenbergen op z’n Wolluks over zijn belevenissen op de ambachtsschool en bevat deze Klopkei twee bijdragen over Waalwijk en Waalwijkers “in den vreemde.”

 

Losse nummers kunt u hier bestellen